تهدید جهانی تورم غذا
به گزارش نیویورکتایمز از ملبورن گرفته تا منچستر تا میامی، مردم با افزایش شدید قیمت کالاهایی که هر روز میخرند، دست و پنجه نرم میکنند. بدترین جهش تورمی که بسیاری از اقتصادهای پیشرفته در دههها شاهد آن بودهاند؛ یعنی اختلالات ناشی از همهگیری ویروس در کنار نیروهای جهانی دیگر که قیمتها را بالاتر میبرند مشکلات بسیاری را برای سیاستگذاران در سرتاسر جهان ایجاد کرده است. بانکهای مرکزی اقتصادهای پیشرفته برای کنترل تورم، به سرعت نرخهای بهره را افزایش دادهاند و در تلاش هستند تا اقتصاد خود را به امید کاهش قیمتها تضعیف کنند. بانکهای مرکزی این کشورها اگر نتوانند تورم را تحت کنترل درآورند، میتواند باعث شود تا این کشورها یک دوره بیثباتی را از منظر قیمتی تجربه کنند.
تورم بالاتر و کمتر قابل پیشبینی خانوادهها و مشاغل را تحت فشار قرار میدهد و برنامهریزی برای آینده را برای آنها دشوارتر میکند. اما اگر سیاستگذاران اقتصادی بیش از حد تهاجمی و به یکباره واکنش نشان دهند، میتواند رشد اقتصاد جهانی را به نحوی دردناک و همراه با آسیب کاهش دهد. واکنشی اینگونه میتواند خطر یک رکود بزرگ را که ممکن است باعث تعطیلی مشاغل و بیکار شدن عده زیادی از مردم شود را افزایش دهد. با توجه به هزینههای احتمالی چنین واکنشی، سیاستگذاران نمیخواهند در این کار زیادهروی کنند و بیش از آنچه برای کاهش تورم لازم است به اقتصادشان آسیب بزنند. بسیاری از بانکهای مرکزی بهطور مشابه این بدهبستان را به رسمیت میشناسند بهرغم اینکه سرسختانه بر مبارزه با تورم متمرکز شدهاند. مقامات میترسند که اگر بگذارند تورم برای مدت طولانی ادامه یابد، ممکن است ریشه بدواند و از بین بردن آن حتی پرآسیبتر باشد.
نرخ بهرهها در مسیر صعودی
رهبران بانکهای مرکزی بزرگ در آمریکای شمالی، اروپا و جاهای دیگر همگی اخیرا گفتهاند که انتظار دارند به افزایش نرخها ادامه دهند؛ زیرا تورم در حال تعدیل است؛ اما بسیار بالاتر از نرخهای هدف معمولی خود که اغلب حدود ۲ درصد است، باقی مانده است. جروم اچ پاول، رئیس فدرالرزرو ایالاتمتحده در روز ۲۹ژوئن گفت: «فشارهای تورمی همچنان بالاست و روند کاهش تورم به ۲درصد راه درازی در پیش دارد.» کریستین لاگارد، رئیس بانک مرکزی اروپا روز ۲۷ژوئن اعلام کرد: «تورم در منطقه یورو بسیار بالاست و قرار است برای مدت طولانی این تورم باقی بماند.» اندرو بیلی، رئیس بانک انگلستان روز ۲۲ ژوئن اعلام کرد: «اقتصاد بهتر از حد انتظار عمل میکند؛ اما تورم هنوز خیلی بالاست و ما باید با آن مقابله کنیم.» فیلیپ لو، رئیس بانک مرکزی استرالیا روز ۴ ژوئیه گفت: «تورم هنوز بسیار بالاست و تا مدتی باقی خواهد ماند.»
هیات اجرایی بانک مرکزی سوئد در روز ۲۹ژوئن گفت: «تورم در حال کاهش است اما هنوز خیلی بالاست.» آیدا ولدن باچه، رئیس بانک مرکزی نروژ روز ۲۲ ژوئن گفت: «تورم به نحو قابل توجهی بالاتر از پیشبینیهای قبلی است.» مقامات فدرال رزرو ایالات متحده نرخ سیاست خود را از نزدیک به صفر در مارس۲۰۲۲ به کمی بیش از ۵ درصد افزایش دادهاند، آنها پیشبینی میکنند در سال۲۰۲۳ آن را دو بار دیگر افزایش دهند و به کمی بیش از ۵/ ۵درصد برسانند. این در حالی است که افزایش نرخ بهره مانند ضربه زدن به ترمز رشد اقتصادی است. افزایش نرخ بهره تقاضای مصرفکننده و کسبوکارها را کاهش میدهد تا تورم را کاهش دهد. افزایش تدریجی نرخ بهره شبیه ضربه زدن محکمتر به پدال ترمز است. مقامات فدرالرزرو ترمز اقتصاد را میکشند؛ اما با این حال سعی دارند از توقف غیرضروری پرهیز کنند.
در حال حاضر، بانکهای مرکزی در فدرال رزرو انتظار دارند نرخ بهره خود را دو بار دیگر در سال۲۰۲۳ افزایش دهند، از کمی بالاتر از ۵درصد به کمی بالاتر از۵/ ۵درصد. اگر این حرکتها با سرعت هر جلسه اتفاق بیفتد، میتواند به معنای افزایش نرخ در مجامع بانک مرکزی در ماههای ژوئیه و نوامبر باشد. سیاستگذاران بانک مرکزی اروپا که یک سیاست را برای تمام بیست کشوری که از یورو استفاده میکنند، تعیین میکند نیز انتظار دارند به افزایش نرخها ادامه دهند که به بالاترین سطح از سال۲۰۰۱ رسیده است. بانک انگلستان اخیرا با افزایش نرخها بیش از حد انتظار سرمایهگذاران را شگفتزده کرد.
تورم مواد غذایی در اروپا
افزایش متوالی تورم در ایالات متحده در سال۲۰۲۱ به میزان قابل توجهی آن را افزایش داد با این حال تورم آمریکا سریعتر از بسیاری از نقاط اروپا کاهش یافته است. علت این تا حدی به این دلیل است که اروپا در معرض تاثیرات تهاجم روسیه به اوکراین است که قیمت مواد غذایی و انرژی را بهشدت افزایش داده است. اما با حذف این نوسان قیمتها، به اصطلاح تورم هسته در بسیاری از کشورها دشوار به نظر میرسد. این امر بر مشکل رایجی که سیاستگذاران با آن روبهرو هستند، تاکید میکند. قیمت خدماتی که قبل از همهگیری به آهستگی حرکت میکردند در حال حاضر بسیار سریعتر افزایش مییابد.
قیمتهای خدمات نیروی کار مانند خدمات مراقبتهای پزشکی و خدمات آموزشی، رویه افزایشی به خود گرفتهاند. بهطور خلاصه، در این نوع افزایش قیمتها است که بانکهای مرکزی میتوانند با افزایش نرخها برای کند کردن وامگیری، محدود کردن هزینهها و در نهایت سرد کردن اقتصاد، آنها را کنترل کنند و از این طریق تورم را کاهش دهند. در گردهمایی اخیر بانکهای مرکزی، جروم اچ پاول، رئیس فدرال رزرو گفت که برای تورم در بخش خدمات مانند هتلها، رستورانها و بانکها «هنوز شاهد پیشرفت زیادی نیستیم.» منظور پاول از این سخن این است که تورم در این بخشها همچنان بالاست و اقدامات فدرالرزرو تا به اینجا برای کنترل تورم کافی نبوده است.