مدرنسازی اقتصاد عربستان
به گزارش پایگاه خبری اقتصادی معاصر به نقل از جهان صنعت، در این میان فارغ از برنامه سعودیها جهت سرمایهگذاریهای عظیم در بخشهایی نظیر ایجاد شهرهای هوشمند، مناطق گردشگری در ساحل دریای سرخ، بازیهای آنلاین، بازار سهام و ورزش، دولت سعودی به دنبال تقویت بازار طلا و نیز رونقبخشی به معادن خود به منظور رسیدن به درآمدهای پایدار است. طبق برآوردهای انجامشده، مانند نفت و انرژی، عربستان ذخایر قابلتوجهی از طلا دارد و آمارها نشان میدهد که در سه ماهه ابتدایی سال جاری میلادی، میزان طلای ذخیرهشده آنها ۳۲۳ تن است که بالاترین سطح ذخیره طلا در تاریخ عربستان بوده و این کشور را در مقام شانزدهم از نظر ذخایر طلا در جهان قرار داده است.
از زمان حمله روسیه به اوکراین و رقم خوردن نوعی رکود در اقتصاد جهانی، تقاضای جهانی برای طلا افزایش یافته است؛ بهطوری که قیمت آن از ۸۹/۱۷۹۸ دلار در سال ۲۰۲۱ به ۸۷/۱۸۰۱ دلار در سال ۲۰۲۲ رسیده و در سال جاری و از ابتدای ماه مه میانگین هر اونس طلا رقم ۱۹۲۳ دلار را نیز ثبت کرده است. در واقع سیر صعودی مداوم قیمت طلا به باور برخی از تحلیلگران به دلیل بیثباتی اقتصادی در جهان است؛ به همین دلیل است که تمایل فعلی کشورهای عربی به خصوص عربستان سعودی برای سرمایهگذاری روی طلا را میتوان در دو مولفه تنوعبخشیدن به ذخایر مالی بینالمللی و کاهش وابستگی آنها به بازارهای مالی و بانکهای غربی درک کرد، چراکه فشارهای فزاینده کنونی روی بانکهای آمریکایی و اروپایی باعث شده تا ریسکهای ذاتی مرتبط با سرمایهگذاری در این موسسات مالی تشدید شود.
در همین راستا، طبق گزارشی که سایت ژئوپلیتیک منتشر کرده، همزمان با کاهش رشد اقتصاد جهانی، عربستان سعودی سرمایهگذاری ۱۵ میلیارد ریالی را برای صنعت رو به رشد طلای خود در سال ۲۰۲۳ هدفگذاری کرده است. در چنین شرایطی آمارها نشان میدهد که طلا در حدود ۱۸ درصد از ذخایر معدنی عربستان را تشکیل میدهد که همین موضوع علاوه بر درآمدزایی به ایجاد فرصتهای شغلی در این کشور نیز به میزان زیادی کمک میکند. در همین راستا برآوردها حاکی از آن است که سرمایهگذاریهای جدید در سال مالی جاری در بخش احداث معادن جدید در این کشور به بیش از ۴ میلیارد ریال برسد. در واقع از آنجایی که در سال گذشته مجموع سود معادن عربستان ۸۳ میلیارد دلار بوده، هدف این کشور کسب درآمد ۲۴۰ میلیارد ریالی تا سال ۲۰۳۰ است.
اهرم مقابله با تورم
گفته میشود که در حال حاضر ذخایر منابع معدنی عربستان ارزش تقریبی ۳/۱ تریلیون دلاری دارند؛ منابعی که طلا نیز جزئی از آنها محسوبب شده و هنوز بهطور کامل مورد بهرهبرداری قرار نگرفتهاند. همچنین ارزش تخمینی ذخایر طلای عربستان نیز در حدود ۲۲۹ میلیارد دلار برآورد شده است. اهمیت این قضیه در آنجاست که طلا علاوه بر یک دارایی ارزشمند و پشتوانه اقتصادی، این قابلیت را دارد که ارزش ذخایر این کشور را در برابر تورم طی دورههای مختلف زمانی محافظت کند. البته این نکته نیز وجود دارد که نگهداری طلا در کوتاهمدت در صورت بیثباتی مالی و نوسانات موقت قیمت ممکن است به زیاندهی منجر شود. به همین دلیل است که گفته میشود سعودیها در راستای چشمانداز ۲۰۳۰ به دنبال سرمایهگذاری در صندوقهای بورس قابل معامله (ETF) هستند که منجر به تسهیل شدن ذخیره طلا میشود.
به همین دلیل از آنجا که پیشبینی میشود به واسطه شرایط اقتصاد جهانی و راهبردهای بانک مرکزی آمریکا، قیمت طلا تا پایان سال جاری میلادی به ۲۱۰۰ دلار در هر اونس برسد، سعودیها علاوه بر رویکردهای بلندمدت ذخیره طلا که منجر به افزایش فرصت شغلی و تقویت بخش مالی میشود، به دنبال این هستند که ارزش ریال در برابر دلار آمریکا را نیز حفظ کنند.
یک تیر و دو نشان
در همین راستا و در سایه مخاطرات ژئوپلیتیکی که در سطح جهانی وجود دارد، شاهد بودیم که وزیر اقتصاد عربستان با اعلام سیاستهای مهم این کشور نشان داد که سعودیها برای مشارکت در تجارت جهانی به ویژه در بازار نفت به دنبال استفاده از ارزهایی به غیر از دلار آمریکا نیز هستند. اتفاقی که پس از دو سال سردی روابط میان ریاض و واشنگتن به وقوع پیوسته است. از این رو شاهد هستیم که عربستان سعودی نهتنها به دنبال تدوین استراتژیهایی مبنی بر قطع نرخ مبادله ثابت میان ریال و دلار است، بلکه به نظر میرسد با هدف کاهش وابستگی به ایالات متحده به دنبال کاهش تدریجی مالکیت خود بر اوراق خزانهداری آمریکا نیز هستند. امری که سبب شده سطح دارایی عربستان از اوراق خزانهداری ایالات متحده به پایینترین میزان خود در طول ۷ سال گذشته برسد. از سوی دیگر از منظر ژئوپلیتیکی نیز تمایل عربستان برای تقویت ذخایر طلا با اهداف محمد بنسلمان ولیعهد همخوانی دارد، چراکه سعودیها علاوه بر تنوعبخشی به اقتصاد برای کاهش وابستگی اقتصادی، به دنبال تقویت همکاری با روسیه و چین در یک چارچوب مالی جدید نیز هستند. به همین دلیل استراتژی فعلی در وهله نخست ثبات ریال سعودی در برابر دلار آمریکا را تقویت میکند. همچنین همزمان با کاهش آسیبپذیری عربستان در برابر سرمایهگذاری و سپردهها در بازارهای مالی آمریکا، استفاده از ذخایر جایگزین در تجارت بینالمللی را هم برای آنها فراهم میسازد. به گفته کارشناسان از آنجا که سعودیها همسو با روندهای اقتصادی جهانی در حال حرکت هستند، استراتژی متنوعسازی اقتصادی از طریق افزایش ذخایر طلا به آنها کمک میکند که نهتنها در شرایط تنشهای ژئوپلیتیکی نقدینگی انعطافپذیری اقتصادی خود را حفظ کنند، بلکه در بحبوحه شرایط بیثبات اقتصاد جهانی، منابع درآمدی خود را نیز افزایش دهند.